Tính không trung thực có thể lớn dần
Vào lúc 8 giờ mỗi tối, cậu con trai 6 tuổi của tôi thường vui vẻ lên tầng đi ngủ — miễn là chị gái của cậu bé cũng vậy. Nó không thể chịu được khi nghĩ đến việc chị gái mình còn đang vui đùa khi nó phải đi ngủ. Mặt khác, con gái của tôi lại không cần ngủ nhiều tới vậy. Tôi phải làm sao?
Một lựa chọn là bảo con gái tôi giả vờ đi ngủ, sau đó cho phép con bé thức dậy trở lại khi em trai nó đã ngủ. Một lời nói dối nhỏ nhặt không phải là một vấn đề lớn đâu, phải không?
Trên thực tế, nếu được lặp đi lặp lại đêm này qua đêm khác, nó có thể có tác động chồng chất. Nghiên cứu cho thấy não chúng ta thích nghi với tính thiếu trung thực, khiến mỗi lần ta nói dối tiếp theo bớt phiền hà hay khó khăn về mặt cảm xúc hơn lần trước.
Tiếp tục cử xử không trung thực cũng giống như một loại nước hoa mà chúng ta xức đi xức lại. Ban đầu, bạn có thể dễ dàng phát hiện ra mùi hương đặc biệt của nó mỗi khi bạn xịt. Nhưng khi dùng nhiều lần, bạn sẽ không còn có thể ngửi thấy mùi của nó nữa, vì vậy bạn sẽ dùng mùi nước hoa đó một cách tự do và thoải mái hơn. Tương tự, phản ứng về mặt cảm xúc của chúng ta đối với hành vi không trung thực của chính mình ban đầu có thể có tác động rất mạnh nhưng sẽ giảm dần theo thời gian.
Vậy cảm xúc có liên quan gì đến sự thiếu trung thực? Cảm giác tồi tệ khi nghĩ về việc nói dối, mà bạn có thể coi là cảm giác tội lỗi hoặc xấu hổ, có thể ngăn bạn không làm điều đó. Nếu chẳng có cảm giác tiêu cực đi kèm với việc nói dối, bạn càng có ít lý do để sống cùng với sự thật, vì vậy bạn có thể thoải mái nói những lời nói dối ngày càng lớn hơn.
Đừng coi những lời nói dối nhỏ nhặt là vô hại. Nếu chúng ta để những lời thiếu trung thực đó trượt dài, bọn trẻ có thể cảm thấy thoải mái khi nói dối và sẽ như vậy thường xuyên hơn.
Hãy nghiêm túc trò chuyện cùng trẻ khi chúng nói dối. Nếu chúng cảm thấy ăn năn hối lỗi, chúng sẽ khó thích nghi với tính không trung thực của chính mình hơn. Và cũng đừng khuyến khích những hành động thiếu trung thực dù chỉ là nhỏ nhất — chẳng hạn như nói rằng bạn sẽ đi ngủ khi bạn chẳng có ý định làm như thế. Ngăn tính thiếu trung thực từ trong trứng nước có thể khiến nó không lớn dần.
Trung thực và biết ơn,
Tali.
* Nguồn: The Character Lab
* Biên dịch: Đội ngũ biên dịch Nghề Cha Mẹ - Tổ chức Giáo dục IEG